Communicatie is en blijft een lastig fenomeen. Omdat we het allemaal doen kunnen we er ook allemaal over meepraten. Sommige van ons weten dat ze soms onduidelijk communiceren en anderen vinden vooral dat anderen dat doen. Die laatste categorie vindt het lastig dat anderen niet gewoon doen wat we zeggen of liever nog, doen wat zij doen.
Onze ouders zijn ons voorbeeld … en ons referentiekader. Hun communicatiemodus is oorspronkelijk ontstaan uit de communicatie van hun ouders. Gaandeweg hun relatie samen zullen ze een eigen communicatiemodus hebben ontwikkeld. Ze nemen van elkaar dingen aan en over … en niet. In dat laatste geval stel je dus de communicatie bij. Dat betekent dat je elkaar beïnvloedt en in staat bent keuzes te maken die het voor je relatie samen en later met je kinderen communicatief beter maakt met ruimte voor invloed van alle bij die communicatie betrokkenen.
In het geval van een samengesteld gezin komen er dus twee van die al lang gevormde communicatiemodi bij elkaar. Twee betrokkenen, in die situatie, hebben er zelf voor gekozen, de overige zijn erbij betrokken. Zij zijn de ex-geliefden en de kinderen van het paar.
Het samengestelde gezin heeft geluk als de ex-geliefden in staat zijn de prille relatie van het gezin niet in de weg te staan. Zij zullen met gespitste oren luisteren naar de verhalen die hun kinderen meenemen uit het huishouden waar zij geen deel van uitmaken. Dat is prima. Het welzijn van de kinderen is ook hun zaak als de kinderen niet ‘onder hun hoede zijn’ en getuigt van hun nimmer aflatende betrokkenheid.
Het samengestelde gezin zal hun prille relatie positief kunnen ontwikkelen wanneer vooral de ouders in staat zijn goed naar hun kinderen te kijken en te luisteren. De non verbale signalen zijn hierbij soms belangrijker dan wat er daadwerkelijk wordt gezegd. Samen zullen zij continue moeten communiceren met woorden die duidelijk maken waar zij en hun kinderen staan.
Zij zijn de basis van het gezin dat in hun leven al een poosje op weg is en op die weg een enorme ‘hobbel’ is tegengekomen. Een ‘horde’ die niet zomaar te nemen is. Compassie, liefde en acceptatie zijn woorden die in deze situatie cruciaal zijn. Er is een keuze gemaakt op basis van liefde. Er zijn vaak twee gezinnen voor uit elkaar gehaald. Om het nieuwe, samengestelde gezin, wel te laten slagen is het goed communiceren, wat compassie, liefde en acceptatie omvat, misschien wel het allerbelangrijkste.
Het is veelgevraagd in een situatie die veel omvattend is. Er zijn emoties die hoog oplopen. En als het goed is is er liefde en heb je begrepen dat de keuze voor je partner automatisch betekent de keuze voor zijn of haar kinderen.
Communicatie in een samengesteld gezin is een enorme uitdaging die de meeste kans van slagen heeft als er voor iedereen die erbij betrokken is respect is en het recht dat eenieder heeft om gezien te worden.
Alle begin is moeilijk.
Iedereen heeft met zijn eigen gezinnetje een ‘modus’ waarin ze leven. Ieder gezinslid heeft zijn rol en gezamenlijk hebben zich normen, waarden en gewoontes ontwikkeld. Wat voor het ene gezin ‘normaal’ is kan voor een ander gezin totaal niet te vatten zijn. Het is daarom handig als je daar buiten je eigen gezin flexibel mee kunt omgaan.
Wanneer twee gezinnen samenkomen is het de uitdaging de modus te vinden voor dit nieuwe, samengestelde gezin. Hoe pak je dit aan?
Ieder gezinslid verdient en heeft het nodig om ‘gezien’ te worden. Het maakt niet uit of je een van de ouders bent van het gezin of een van de kinderen. Je hebt allemaal evenveel recht om er te zijn. Het maakt ook niet uit of je fulltime in het gezin woont of dat er nog een gezin is waardoor je een deel van de tijd niet in het gezin aanwezig bent. Het is belangrijk dat je elkaar erkent en accepteert en dat je begrijpt dat ‘de regels van het spel’ zijn veranderd.
De biologische ouders van de kinderen hebben hierin een grote rol. Zij bepalen voor hun eigen kinderen hoe zij gezamenlijk in het nieuwe huishouden het beste kunnen functioneren. Ten slotte kennen zij kun kinderen het best. Het prille ouderpaar (want dat ben je dan, hoe oud of jong je ook bent) zal samen de duidelijkheid geven voor wat de gezamenlijke normen en waarden worden voor het gezin. Praat daarover met elkaar en met je kinderen. Betrek ze er, afhankelijk van hun leeftijd, bij. Luister vooral naar wat ze zeggen en kijk naar hoe ze zich gedragen. Je wilt graag dat je je allemaal prettig voelt in je nieuwe, gezamenlijke (t)huis.
Laat dus communicatie een belangrijk item zijn in het geheel. Ook de village (it takes a village to raise a child) die bij je gezin betrokken is heeft nieuwe instructies nodig. Wat zijn voor hun de aanwijzingen om ook het nieuwe gezin te ondersteunen zoals voor hun het beste is.
Misschien moet je wat regels aanpassen. Wat in het oude gezin werkte hoeft niet perse in het nieuwe te werken. Spreek dat, als ze daarvoor niet te jong zijn, met alle kinderen af. Vertel ze waarom je dat zo wilt afspreken en laat ook ruimte voor discussie. Laat ieder, ouder en kind, in zijn waarde. Laat ieder zich gehoord voelen.
Het zal wat ongemakkelijk zijn in het begin maar met respect voor elkaar zul je zeker een goede modus kunnen vinden voor het samengestelde gezin.
Liefdevol communiceren 